Naarmate de oorlog langer duurde, werden de eerste levensbehoeften steeds schaarser en duurder, ook in het neutrale Nederland. De onvrede onder de bevolking groeide en er was veel commentaar over het distributiebeleid van voedsel. Aardappelen - hét volksvoedsel bij uitstek - werden steeds schaarser, terwijl de export wel doorging. Eind juni 1917 kwam het in Amsterdam tot een grote uitbarsting. Een week lang werd er geplunderd en werden er gewelddadigheden gepleegd op straat: het aardappeloproer.
Boze arbeidersvrouwen
Op 28 juni 1917 probeerden arbeidersvrouwen zich meester te maken van een partij aardappelen, die voor militairen bestemd waren. Op de tweede afbeelding zie je dat aardappelen onder militair toezicht worden vervoerd. De politie greep in. De vrouwen trokken naar het stadhuis. Wethouder Floor Wibaut verzekerde hen dat er binnen een paar dagen voldoende aardappelen verkrijgbaar zouden zijn.
Peperdure aardappelen
Toen de beloofde aardappels eindelijk arriveerden, bleken ze voor de gewone arbeider onbetaalbaar te zijn. Ze werden voor de neus van de arbeidersvrouwen weggekaapt door de rijke dames. Wethouder Josephus Jitta wees de arbeidersvrouwen op een extra voorraad rijst, die hun te beschikking stond. “Als ik m’n man dat voorzet, krijg ik op me donder!” antwoordde een van de vrouwen.
Plunderingen
Op maandag 2 juli trokken demonstranten naar de groentenmarkt in de Marnixstraat, tussen de Elandsgracht en Rozengracht. Zij bestormden daar schuiten met bloemkolen en aardappelen. De politie schoot op de plunderende menigte. ’s Avonds trok een groep naar het spooremplacement op de Rietlanden, waar goederenwagons met aardappelen geplunderd werden. Weer vielen er schoten toen de politie ingreep.
Militairen op het Museumplein
De volgende dagen bleef het onrustig in de stad. De regering stuurde een legereenheid naar Amsterdam die haar kamp opsloeg op het Museumplein. De Amsterdamse politie, versterkt met militairen en marechaussees, schoot met scherp op de demonstranten. Er vielen uiteindelijk negen doden en 114 gewonden.
De rust keert weder
Het stadsbestuur nam niet alleen maatregelen ter handhaving van de openbare orde, maar probeerde de bevolking ook te kalmeren door extra distributiekaarten voor aardappelen te verstrekken. Pas toen er nieuwe voorraden arriveerden werd het rustiger in de stad.
Spotprent
De afbeelding die je hier ziet is een spotprent. Nu je de tekst hebt gelezen, kun je uitleggen wat je ziet op deze prent?
