Amsterdam
Bron

Op deze bron zie je een kaart met een gebied dat is opgedeeld in tachtig 'grote kavels' van dezelfde grootte. De kaart dateert van 1838 en is gemaakt door een zekere Hitchcock, landmeter en cartograaf, op verzoek van de belangrijkste grondeigenaar van de nederzetting Potsdam. De opdracht was de percelen zo precies mogelijk in kaart te brengen, te onderzoeken en te beschrijven.

Binnen de kavels bevinden zich kleinere percelen die eigendom waren van particulieren. Sommigen waren meer bevolkt dan andere, vergelijk bijvoorbeeld nummer 70 met nummer 43. Dit komt omdat de kwaliteit van het land per perceel sterk kon verschillen.

Waardevol land

Elke kavel met minimaal één huurder had een eigen kaart en ook een uitleg op de pagina ernaast. Hier noteert de landmeter zijn beschrijving. Kavelnummer 43 wordt bijvoorbeeld beschreven als ‘langs een weg’ en dat het ‘een goede boerderij zou zijn’. De rest van het land op dit perceel zou hoogstwaarschijnlijk slecht zijn voor de landbouw en daarom wordt het niet verkocht. Kavel 70 (dat veel dichter bevolkt is) wordt in eerste instantie beschreven als 'arm' en 'moerasachtig', wat opmerkelijk is als je bedenkt hoeveel mensen er land bezitten. Vervolgens wordt echter onthuld dat er veel soorten hout op dit land voorkomen. Dit maakt het land waardevol en geeft de pachters een snelle en gemakkelijke manier om het land met winstoogmerk te ontwikkelen: hak de bomen om, verkoop de boomstammen met winst, si de boodschap. Zo ontstaan open ruimtes om op te boeren of te bouwen. Op de tweede afbeelding zie je kavel 70 afgebeeld, met daarnaast de beschrijving van de grond.

Uit deze bron kunnen we veel informatie halen over de eisen die aan de pachters gesteld werden om het land te ontwikkelen en te verbeteren. Percelen waaraan geen verbeteringen zijn aangebracht worden als wildernis omschreven. Dit geeft ook de visie weer van de grondeigenaar. Land dat niet was ‘’verbeterd’’ was voor hem van geen waarde. De Holland Land Company was een commerciële onderneming: de vorderingen van de pachters van het land werden nauwgezet in kaart gebracht en bijgehouden. De pachters dienden de grond te verbeteren, opdat hun land in de toekomst voor hogere prijzen verkocht kon worden. Alles draaide om geld en het maken van winst. 


Herkomst

Datering

1838

Collectie

333-876 Archief van de Holland Land Company

Organisatie

Stadsarchief Amsterdam

Link

https://archief.amsterdam/inventarissen/file/131fd6ac-1895-1a49-69e0-8da7519e6113

Gerelateerde thema's

De Holland Land Company

Beschikbare tools

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Alle bronnen