Dit is een kaart van het dorp ‘New Amsterdam’ uit het begin van de 19e eeuw, gemaakt door de Holland Land Company (HLC).
Tegenwoordig heet deze New Yorkse stad Buffalo. In de jaren 1800 was het een klein dorp, met een ideale locatie voor handel vanwege de ligging aan het water. Vandaar dat Joseph Ellicott, de landmeter van de Holland Land Company, groeimogelijkheden zag voor het dorp. Hij was verantwoordelijk voor de stadsplanning die op deze kaart te zien is. Hij noemde de plek ‘New Amsterdam’, maar deze naam is nooit blijven hangen aangezien de lokale bevolking voorkeur had voor de naam ‘Buffaloe Creek’ of kortweg ‘Buffalo’.
Namen van straten
‘New Amsterdam’ is niet de enige naam op de kaart die verwijst naar Nederland: in het stadscentrum (midden-boven op de kaart) zijn veel straatnamen te zien die genoemd zijn naar functionarissen van de Holland Land Company. Joseph Ellicott vernoemde de grote ‘Avenues’ naar Willink, Van Staphorst, Vollenhoven, Schimmelpenninck, en Stadnitski: de Amsterdamse bankiers en eigenaars van de Holland Land Company. Ook de vertegenwoordigers van de HLC kregen hun eigen Avenues: Cazenovia en Busti. Veel van de kleinere straten op de kaart zijn vernoemd naar inheemse Amerikaanse stammen: Seneca, Chippawa, Delaware, Mohawk, Mississauga en Huron.
Nu denk je misschien: wat is er zo interessant aan straat- en stadsnamen? Het antwoord is simpel: ze zeggen iets over de belangen van de stadsplanner of machthebber, en vertellen de geschiedenis vanuit een bepaald perspectief. Door het dorp ‘New Amsterdam’ te noemen en de belangrijkste lanen naar Nederlandse bankiers te vernoemen, benadrukte de Holland Land Company hun dominantie over het stuk land. Het feit dat de grote Avenues (lanen) naar functionarissen van de Holland Land Company vernoemd zijn terwijl de smallere straten inheemse namen dragen, signaleert ook de hiërarchie tussen de ‘ontwikkelde’ Nederlanders en de ‘simpele’ inheemse bevolking.
Schuldgevoel
In de loop van de jaren 1800, grotendeels als gevolg van Ellicott’s stadsplanning en landontwikkelingspraktijken, industrialiseerde en groeide Buffalo snel. Ondertussen werden de inheemse Amerikanen steeds verder van hun land verdreven. In de loop van de jaren, met name vanaf de jaren 1850, werden steeds meer Nederlandse straatnamen veranderd in inheems klinkende namen. Zo werd bijvoorbeeld ‘Schimmelpenninck Ave.’ veranderd in ‘Niagara Ave.’. In het hedendaagse Buffalo zijn er geen straten meer die naar bankiers zijn vernoemd: alleen Busti Ave. en Cazenovia Ave. zijn behouden. Er zijn meerdere mogelijke antwoorden op de vraag waarom de regering van Buffalo ervoor koos de namen te veranderen. Ten eerste pasten de Nederlands- of Germaans-klinkende straatnamen niet goed bij de Amerikaanse nationalistische idealen van onafhankelijkheid en anti-kolonialisme. Ten tweede zou het kunnen dat de regering van Buffalo een schuldgevoel had overgehouden aan de onrechtvaardige behandeling van de inheemse Amerikanen. Door straten naar hen te vernoemen, probeerde de regering van Buffalo de inheemse geschiedenis mogelijk te erkennen of zelfs te eren. Aan de andere kant benadrukte de witte regering van Buffalo juist haar dominantie door de straatnamen te veranderen. De onderdrukking van de inheemse bevolking en onteigening van hun land gingen immers nog altijd door.
Straatnamen veranderen?
De discussie over straatnamen is geen bijzonderheid van het 19e-eeuwse Buffalo, maar iets van alle tijden. Hier in Nederland, bijvoorbeeld, zijn er de laatste jaren ook flinke discussies gevoerd over straatnamen en standbeelden ter ere van Nederlandse kolonisten zoals gouverneurs-generaal">J.P. Coen en Piet Hein. Deze straten werden naar hen vermoend in een tijd dat Nederlandse stadsbesturen hen als helden beschouwden omdat ze trots waren op Nederlands koloniale macht. Tegenwoordig kijkt men hier anders naar, en zijn de meeste mensen zich bewust van de duistere kant van het koloniale verleden. Daarom is de vraag: moeten we deze mensen nog wel eren met standbeelden en straten naar hen vernoemd? Volgens sommigen is het genoeg om ook een aantal straten te vernoemen naar dekoloniale helden, anderen willen de koloniale namen helemaal weg, en er is ook een groep die ervoor pleit alles te laten zoals het is. Al met al, wat jouw persoonlijke mening ook is, onthoud goed dat straatnamen en stadsnamen niet neutraal of willekeurig zijn. Ze vertellen de geschiedenis vanuit een bepaald perspectief. Dus volgende keer dat je door je wijk in Amsterdam loopt, vraag jezelf dan het volgende af: naar wie of wat is deze straat of dit park vernoemd? Wanneer? En waarom koos de stad er toen voor om deze persoon of plek te eren?