Op 29 juni 1934 kwam de familie Frijmersum bij de H.D. Benjaminsschool bijeen om het ‘gouden geboortefeest’ van onderwijzer Samuel Frijmersum te vieren. Eregast was Amalia Frijmersum, zijn 76 jaar oude moeder. Zijn vader, Richard Mazer, was toen waarschijnlijk al overleden.
Samuel Frijmersum werd geboren kort nadat zijn ouders terugkeerden van een lang verblijf in Amsterdam. Richard Mazer en Amalia Frijmersum werden met 27 andere Surinamers maandenlang ‘tentoongesteld’ op de Internationale en Koloniale Uitvoerhandel Tentoonstelling. Die werd gehouden op het huidige Museumplein in Amsterdam.
Op deze wereldtentoonstelling toonden verschillende Europese landen de natuurlijke rijkdom van hun wingewesten. Als contrast werd in een nagebouwd Surinaams dorp een karikatuur van het leven in Suriname getoond, met de 28 Surinamers als acteurs. Zo kon het beeld bevestigd worden dat de kolonisator nodig was om deze mensen te helpen, met modern vervoer, westerse geneeskunde, christendom en onderwijs.
Amalia Christina Frijmersum werd in 1858 in slavernij geboren op plantage Dijkveld in Suriname. In 1863 werd ze met haar moeder Amimba en broers en zus vrijgemaakt. Zij kregen de achternaam Gemp. Kort na de afschaffing van de slavernij trouwde Amimba Gemp met timmerman Johannes Frijmersum. De vier kinderen werden erkend en kregen de achternaam Frijmersum.
Tijdens deze wereldtentoonstelling verbleef de Franse geograaf en antropoloog Roland Bonaparte drie weken in Amsterdam. Hij wilde Amalia Frijmersum en de andere Surinamers bestuderen. Hij liet ze door de fotograaf Friedrich Hisgen fotograferen en legde allerlei fysieke kenmerken vast, zoals de omtrek van hun schedel. De resultaten van zijn onderzoek presenteerde hij in het boek 'Les Habitants de Suriname'. De portretten van Amalia en Richard zie je als afbeeldingen bij deze bron. Amalia's naam werd door Roland Bonaparte verkeerd geschreven in het boek, Fri-Mason, in plaats van Frijmersum.
Alle beelden uit het boek zijn gescand en te vinden in de beeldbank.
Bonaparte werd geprezen voor zijn ijver, maar hoe heeft de groep Surinamers zijn onderzoek ervaren? Waren zij ervan op de hoogte dat ze als ‘onderzoeksobject’ dienden? Hun perspectief ontbreekt meestal, maar in 1884 wordt toch het een en ander duidelijk over hun ervaringen met Bonaparte. Oorspronkelijk gepubliceerd in de Demarary Daily Chronicle, op 10 januari 1884 ook in De Ware Tijd. Zie de derde afbeelding voor een kort fragment, 'naast portretten heeft Bonaparte ook pleisterafdrukken gemaakt, dit laatste zeer tegen hun zin'. Het hele artikel kun je lezen in de vierde afbeelding.
